Cukrzyca typu 1 to choroba polegająca na niszczeniu komórek trzustki w procesie autoimmunologicznym, co prowadzi do braku produkcji insuliny i znacznego wzrostu poziomu glukozy we krwi. Zwyczajowo cukrzycę typu I leczono podając pacjentowi insulinę, czyli ten hormon, którego chora trzustka nie była w stanie wydzielać. Ale zarówno w tym przypadku, jak i w innych chorobach, możliwe jest też inne rozwiązanie – przeszczep trzustki.
W związku z licznymi powikłaniami cukrzycy, w tym niewydolności nerek, oraz biorąc pod uwagę przewlekły charakter choroby, obecnie za najskuteczniejszą metodę leczenia uznaje się właśnie przeszczep trzustki.
Kiedy wykonywany jest przeszczep trzustki?
Najczęstszym wskazaniem do przeszczepu trzustki jest cukrzyca typu 1. Brak sekrecji insuliny przez trzustkę powoduje stale podwyższony poziom glukozy we krwi. Wpływa to na to postępujące uszkodzenie wielu narządów i struktur organizmu:
- wzroku,
- naczyń krwionośnych,
- nerwów,
- nerek,
- serca.
Niekiedy iniekcje insuliny nie wystarczają, ponadto pacjent boryka się z niewydolnością nerek i koniecznością dializ. Wtedy jedynym słusznym rozwiązaniem jest jednoczesny przeszczep nerek i trzustki od jednego biorcy.
Czasem trzustka przeszczepiana jest także chorym na cukrzycę typu 2, gdy dochodzi do całkowitego wyczerpania czynności wydzielniczej komórek trzustki.
Przeciwwskazaniem do przeszczepienia trzustki jest m.in. znaczna otyłość, przebyty udar mózgu lub nowotwór, choroby układu krążenia, choroby płuc oraz infekcje. Ponadto przeszczep nie jest zalecany osobom palącym papierosy, bądź nadużywającym alkoholu.
Jak przebiega przeszczep trzustki?
Gdy pojawi się potencjalny dawca, należy wykonać tzw. typowanie, czyli ocenę zgodności tkankowej między biorcą a dawcą. Wymagana jest zgodność w zakresie grup krwi (bez czynnika Rh) oraz ujemny wynik próby krzyżowej. Gdy przeszczep zakwalifikowany zostanie jako zgodny, dochodzi do operacji.
Jak wygląda przeszczep trzustki?
Łączne przeszczepienie trzustki i nerek trwa około ośmiu godzin i polega na wszczepieniu narządów w obrębie miednicy – po wewnętrznej stronie talerzy kości biodrowych. Tętnice trzustki i nerki łączy się z tętnicami biodrowymi wewnętrznymi, aby zapewnić optymalne dotlenienie i odżywienie narządów. Jeśli przeszczepia się całą trzustkę, przeczepia się także dwunastnicę tak, aby przewód trzustkowy mógł uchodzić do jelita cienkiego. Co ciekawe, nie usuwa się nieczynnej trzustki i nerki, pacjent posiada zatem dodatkowe narządy – 3 nerki i 2 trzustki.
Jak w przypadku każdego przeszczepu, istnieje ryzyko odrzucenia narządu, które dla przeszczepu trzustki jest dość duże. Chory do końca życia musi zażywać leki immunosupresyjne, ograniczające odrzucenie przeszczepu.
Powikłania po przeszczepie trzustki i korzyści z przeszczepu
Poza najpoważniejszym powikłaniem, jakim jest odrzucenie przeszczepu, możliwa jest zakrzepica żył głębokich, zapalenie trzustki, reakcje alergiczne, powstanie bliznowców czy przeciek soku trzustkowego.
A korzyści? Pacjent może liczyć na unormowanie gospodarki węglowodanowej oraz znaczne cofnięcie się niektórych powikłań cukrzycy: zaburzeń czucia obwodowego, zaburzeń wzroku. Obniża się także ryzyko zaburzeń układu sercowo – naczyniowego.
Przeszczep trzustki rzadko się udaje. W wielu przypadkach jest odrzut i szybko się to kończy. Niestety kończy się nie za dobrze, bo raczej nie ma szans na to żeby wykonać taką operację jeszcze raz. Nie ma dawców i nie ma szans żeby osłabiony organizm to wytrzymał.
Nie tylko przeszczep trzustki, nie można tak upraszczać. W ogóle jest tak, że większość przeszczepów się nie przyjmuje. Takie są fakty, że najpierw szuka się dawcy, a potem i tak są komplikacje, nawet jak wszystko niby było jak najbardziej zgodne. Nie ma reguły, ale żeby przeszczep się przyjął to naprawdę musi być wielkie szczęście.